روشنایی فضاها با کاربردهای گوناگون و به روش علمی (در چهارچوب مفاهیم استانداردی) و با درنظر گرفتن اصول زیبایی شناسی، شاید کوتاهترین و در عین حال جامع ترین تعریف برای مفهوم نورپردازی باشد. نور و روشنایی از مفاهیم بسیار با ارزشی است که از گذشته های دور دغدغه ی آدمی به شمار میامده است. انسان های نخستین در شب هنگام برای دیدن پیرامون خود و برقراری ارتباط با اطرافیان به دنبال راهکارهایی بوده اند و پیامد این جستجو به اکتشافاتی در این زمینه دست پیدا کردند. بهره گیری از نور آتش افروخته در آغاز تا به کارگیری ادوات روشنایی ابتدایی مثل مشعل جز این راهکارها بوده است. ولی کم کم با کنکاش در محیط پیرامون خود و دست یابی به موادی که قابلیت اشتعال داشته و مدت زمانی شعله را نگه می داشتند، تجهیزات گوناگونی را جهت روشنایی مصنوعی اختراع کردند. سنگ های تو خالی که درون آنها خزه خیس قرار می دادند تا شمع هایی ساخته شده از چربی حیوانات نمونه های اولیه اختراعات تجهیزات روشنایی است. با پیشرفت تکنولوژی در زمینه های مختلف علمی، آرام آرام، سازو برگ هایی گوناگون و با مکانیزم های نوین پدیدار شد.
دراین سیر تکامل ِتجهیزات روشنایی، مدت ها گاز به عنوان منبعی جهت روشن کردن چراغ ها به کارگرفته می شد تا پیرامون قرن نوزدهم و با معرفی قوس الکتریکی و روشنایی رشته ای که گواه سقوط استفاده از روشنایی گازی هستیم؛ درقرن گذشته هم به مرور دیگر تکنولوژی های چراغ ها مانند تخلیه گازی و LED ها پا به عرصه ظهور گذاشتند. در عین حال در کنار این سیر تحول اختراعات، در ساختار مفهومی کاربرد نور و بهره مندی از آن هم تغییراتی ایجاد شده است که این تحولات بیشتر مربوط به چند دهه اخیرمی باشد. در هر صورت به جرات می توان گفت در دنیای امروزی واژه نورپردازی دیگر تنها به معنی روشن کردن فضاها نیست و مفاهیمی فراتر از این را در بر می گیرد.
دگرگونی مفاهیم و خیل عظیم طراحی و تولید چراغ ها، باعث شده است که در علم نورپردازی شاخه های متنوع و تخصصی زیادی داشته باشیم که هر کدام از این شاخه ها دارای جزئیات علمی است که گاهی با اصولی از شاخه دیگر همپوشانی دارد و در پاره ای از موارد کاملا متفاوت است. همین تفاوت در قالب اصول علمی و استانداردی و همچنین موارد زیبایی شناسی و سلیقه ای باعث شده است که پرداختن به تمامی شاخه ها در قالب یک جستار واحد گنجانده نشود.
تکنیک های نورپردازی
یکی از مفاهیم با ارزش در چهارچوب طراحی نورپردازی، به کارگیری از تکنیک های متفاوت است. مهمترین دلیل در راستای شکل گیری این تکنیک ها، تنوع فضاها در استفاده از چراغ ها و همچنین تفاوت در نیاز به فواید نورپردازی در این فضاهاست. نیازهای کاربردی که بخشی از آنها مربوط به زیبایی شناسی است و بخش دیگر مربوط به اصول نورپردازی و ارگونومی نور می باشد.انواع نورپردازی و تکنیک ها به سه دسته تقسیم می شوند:
نورپردازی عمومی یا محیطی - Ambient Lighting
نورپردازی وظیفه ای یا موضوعی - Tasking lighting
نورپردازی تاکییدی یا متمرکز - Accent lighting
نورپردازی عمومی یا محیطی - Ambient Lighting
تکنیکی است که از تجهیزات در راستای روشنایی عمومی و کلی فضاها استفاده می شود. هدف اصلی در این گونه روشنایی، دیده شدن محیط پیرامون است. این تکنیک بیشتر در کاربری هایی مورد استفاده قرار می گیرد که روشنایی یکنواختی در محیط مورد نیاز است. در این راستا می توان از تجهیزاتی آویز همچون لوسترها، چراغ های سقفی توکار یا روکار مثل انواع پنل ها، دیوار کوب ها و ... استفاده کرد.
نورپردازی وظیفه ای یا موضوعی - Tasking lighting
برای انجام یک فعل خاص و به شکل موضعی ازاین تکنیک استفاده می شود، این تکنیک نورپردازی کمک می کند که راندمان کار بالا رود. استفاده از این گونه نورپردازی ایجاد سایه در بعضی قسمت های فضا می کند. نورپردازی وظیفه ای مکمل روشنایی عمومی است. برای این روشنایی می توان از چراغ های ریلی، چراغ های آویز و ... استفاده کرد.
نورپردازی تاکییدی یا متمرکز - Accent lighting
جهت تاکید و تمرکز در یک بخش یا منطقه خاص، طراحان نورپردازی از این تکنیک بهره می برند. در این نوع نورپردازی اجزا و المان ها بهتر نمایش داده می شوند. در نورپردازی تاکییدی می توان از انواع چراغ ها مثل چراغ های ریلی ولی با لنز بسته بهره برد.
نورپردازی تزئینی
در پاره ای از مواقع طراحان روشنایی از تجهیزات و چراغ هایی در فضاها استفاده می کنند که صرفا نقش یک المان بصری را بازی می کند و جز جنبه ی دکوراتیو و زیبایی شناسی هدف دیگری از این نوع روشنایی مد نظر نیست.
پر واضح است که تکنیک های گفته شده بر اساس نوع نیاز کاربری های متفاوت و فواید نورپردازی ایجاد شده است و طراحان نورپردازی بر اساس اصول علمی توام با تجربه در فضاهای مختلف از این تکنیک ها به صورت تکی یا همزمان با هم بهره می گیرند. شناخت تجهیزات و اداوات روز دنیا هم توسط طراحان این امکان را برای آنها فراهم می کند که بتوانند تکنیک های خلاقانه ارائه دهند. تمامی این موارد، تیم لایت را بر آن داشته است که با تیکه بر دانسته های علمی و تجربه طراحان خود، گروه های گوناگونی از فضا ها را بر اساس نیازهای علمی هر فضا و شاخص های طراحی نورپردازی ایجاد کنند و در قالب شاخه های متفاوت به بررسی فنی اصول روشنایی هر فضا بپردازند.
