نورپردازی هتل و اماکن اقامتی
نورپردازی در هتل ها و اماکن اقامتی دارای نکات بسیاری است که باید آگاهانه و با دیدگاه کارشناسی انجام شود، چرا که ریزفضاها در این کاربری بسیار گسترده و متنوع هستند. نمای بیرونی هتل، ورودی، لابی، راهروها، اتاق ها، رستوران هتل و… هرکدام دارای اصول نورپردازی منحصر به خود هستند. البته لازم به یادآوری است که عرصه های گفته شده مثل رستوران یا کافه در بسیاری از کاربری ها مشابه هستند، بنابراین در بررسی های این گفتار از آنها صرفه نظر می کنیم. مانند بقیه روند های طراحی، از نخستین اقداماتی که باید در نورپردازی هتل ها و اقامتگاه ها انجام شود، این است که لیست ریزفضاهای هتل و سبک و سیاق آنها مشخص شود تا بتوان با رعایت اصول علمی و هنری فضاهایی منحصر به فرد را ایجاد کرد.
تمامی مراکز اقامتی با هر سطحی، از هتل های زنجیره ای گرفته تا مهمان سرهای محلی، دارای یک هدف اصلی مشترک هستند و آن ایجاد فضایی آرامش بخش و راحت برای اسکان موقت مسافرین است. بنابراین نورپردازی در یک هتل یا بناهایی با کاربری مشابه می تواند تاثیراتی شگرفی در نظر مسافران و فراهم کردن آرامش یاد شده داشته باشد. به همین دلیل بهتر است طراحی روشنایی و انتخاب المان های آن توسط نیروی متخصص انجام شود.
تاثیر نورپردازی صحیح در کاربری هتل
رویداد ایده آل در نورپردازی هتل ها برقراری تعادل بین دو مفهوم می باشد:
- تعادل بین طراحی نورپردازی و کاربری فضا
- تعادل بین طراحی نورپردازی و معماری بنا
ایجاد این دو مهم باعث می شود هم مهمانان هتل اقامتی لذت بخش را تجربه کنند و هم حضور این تعادل ها در حرفه ای تر کارکردن میزبانان و راندمان کاری آنها تاثیر داشته باشد.
در انتخاب و محبوبیت یک هتل مبحثی که در نگاه اول بر روی ناخودآگاه مسافران تاثیر گذار است، زیبایی ها و جلوه های بصری فضاست که نورپردازی می تواند در کنار معماری و عناصر آن جذابیت های بصری فضاها را دو چندان کند. یکی از اشتباهات رایج طراحان روشنایی در نورپردازی هتل ها این است که یا کاربری ریز فضاها را فدای زیبای می کنند و یا بالعکس، در صورتیکه همانطور که بالاتر هم اشاره شد، یکی از ویژگی های مهم طراحی نورپردازی موفق هتل ها و اقامتگاه ها برقراری تعادل بین اصول زیبایی شناسی و کاربری فضاها است.
نورپردازی بخش های مختلف هتل
همانطور که گفته شد بخش های گوناگون یک هتل دارای نیازهای گوناگونی از علم نورپردازی است و در قسمت های متفاوت باید پارامترهای تخصصی روشنایی مثل شدت روشنایی، رنگ نور، شاخص نمود رنگ، نوع تجهیزات و … به صورت جداگانه بررسی شود. از بخش های مختلف هتل ها و اقامتگاه ها که در مورد آنها باید اصول خاصی از روشنایی مد نظر قرارگیرد می توان به نما، لابی و پذیرش، راهروها و شماعات، اتاق ها و آشپزخانه اشاره کرد. سایر فضاهای این کاربری مثل رستوران و کافی شاپ، فروشگاه ها، سالن ورزش، اتاق های اداری، تاسیسات و … دارای اصول نورپردازی مشابه سایر کاربری ها هستند. مثلا قوانینی که در نورپردازی رستوران هتل باید لحاظ شود با رستوران های دیگر تفاوت ندارد.
البته بهتر است در هر کاربری، چراغ های استفاده شده برای ویژگی های آن محیط سفارشی سازی شود، همچون قابلیت تنظیم زاویه، ارتفاع یا تغییر رنگ نورداشته باشند. برای مثال در قسمت رستوران هتل بهتر است چراغ ها قابلیت تغییر رنگ نور داشته باشند. هنگام صبح و برای صرف صبحانه از نور سرد یا سفید استفاده کرد و در زمان صرف شام مهمانان، بتوان آنها را روی نور گرم تنظیم نمود.
نورپردازی هتل – نما
تجهیزات رایج در نورپردازی نمای ساختمان، اعم از وال واشر، پروژکتور، ریسه، جت لایت و یا نورهای خطی می باشند که انتخاب هر کدام از این منابع نوری با در نظر گرفتن پارامترهایی مثل سبک نمای هتل، جزئیات معماری نما و محل نصب چراغ انجام می شود. با توجه به اینکه هتل دارای معماری کلاسیک یا مدرن باشد، نورپردازی نما متناسب با سبک آن انجام می شود. مثلا در هتل هایی با سبک کلاسیک، حضور اجزایی مثل ستون، سرستون و ابزارهای تزئینی در نما به وفور دیده می شود، در این نماها هدف معمار دیده شدن این جزئیات بوده است، بنابراین باید به این نگرش احترام گذاشته و نورپردازی به گونه ای انجام شود که در شب هنگام هم این ویژکی ها دیده شود، استفاده از منابع نوری مثل وال واشر ها و جت لایت ها برای این امرمناسب هستند و همچنین حضور ریسه ها در نماهای دارای سبک کلاسیک خالی از لطف نیستند.
اما در نماهای مدرن، تزئینات حذف می شود و جای خود را به سطوحی یکپارچه می دهند. برای این سبک نما بهتر است به گونه ای نورپردازی انجام شود که در نبود نور روز هم یکپارچه دیده شدن نما حفظ شود. مفهوم خیرگی در نورپردازی نمای هتل بسیار مهم است چون می تواتد برای رانندگان خطرساز شود، با در نظر گرفتن چراغ هایی قابل تنظیم و همچنین محل نصب درست می توان موضوع خیرگی را مدیریت کرد. شدت نور در طراحی نورپردازی نمای هتل شامل استاندارد خاصی نیست و با توجه به ابعاد و موقعیت بنا و بر اساس تجربه طراح نور انجام می شود. در دنیای امروز، استفاده از نورهای رنگی و با تکنیک نورپردازی پویا (DYNAMIC LIGHTING) برای نمای بناهایی مثل هتل ها بسیار رایج شده است.
نورپردازی هتل – لابی و پذیرش
لابی هتل یکی از بخش هایی است که در ابتدای ورود افراد، جلب توجه می کند و اولین برداشت را در ذهن مخاطب هک می کند. به همین دلیل لازم است که کاملا برجسته باشد. حال این برجسته بودن علاوه بر معماری جذاب و فضاسازی درست می تواند با نورپردازی اصولی ترکیب شده و فضایی منحصر به فرد و در عین حال آرامش بخش و قابل اعتماد را برای افراد فراهم آورد. یکی از مهمترین ویژگی هایی که در لابی هتل ها و بناهای اقامتی و با نورپردازی می توان خلق کرد، حس خوش آمدگویی است که با توجه به کاربری مورد بررسی می تواند مسافران را تحت تاثیر قرار دهد. استفاده از تکنیک نورپردازی عمومی، بهره گیری از دانلایت ها و چراغ های سقفی توکار که پخش نور یکنواخت دارند، استفاده از رنگ نور گرم و استفاده از یک چراغ زیبا تک با بیانی دکوراتیو می تواند تصویری خاطره انگیز ثبت کند.
با توجه به اینکه لابی هتل همیشه باید روشن و درخشان بماند، تجهیزات کم مصرف پیشنهاد می شود تا در هزینه و انرژی صرفه جویی شود. اما یکی از مهمترین بخش های یک فضای اقامتی، کانتر یا بخش پذیرش است که معمولا در امتداد لابی قرار می گیرد که مراجعین پس از ورود باید این کانتر را ببینند. با استفاده از تجهیزاتی مثل چراغ های ریلی یا چراغ های آویز و با تکنیک نورپردازی موضعی می توانید پذیرش را نسبت به سایر بخش های لابی شاخص کنید. از طرفی چون کانتر پذیرش، ایستگاه کاری محسوب می شود، برعکس سایر قسمت های لابی که از استاندارد خاصی تبعیت نمی کند و بیشتر به سبک طراحی معماری بنا بستگی دارد، این قسمت باید دارای شدت روشنایی است حداقل 300 لوکس باشد.
نورپردازی هتل – راهرو ها و مشاعات
در بناهای اقامتی، مهمترین مشاعات شامل پله ها و راهرو های بین اتاق ها می باشد. در این قسمت ها، نورپردازی باید به گونه ای عملکردی باشد تا مسافران بتواند مسیر اتاق ها، پله ها و دسترسی به آسانسورها را پیدا کنند. در این بخش از هتل ها و مهمانخانه ها تجهیزات هم به صورت سقفی و هم به صورت دیواری استفاده می شود. هم ازنورهای مخفی و هم منابع نوری آشکار بهره برده می شود. انتخاب نوع اداوات به پارامترهایی مثل ابعاد فضا( مخصوصا ارتفاع)، سبک طراحی و سلیقه طراح بستگی دارد. تکنیک نورپردازی عمومی برای روشنایی مشاعات کفایت می کند، اما در قسمتهایی ازآنها می توان از تکنیک نورپردازی تاکیدی برای نمایش تابلو و یا علایم راهنما استفاده کرد. شدت روشنایی برای مشاعات هتل ها، بر اساس جدواول استانداردی 100 لوکس کفایت می کند. اما در قسمت پله ها برای حفظ ایمنی، اگر از لوکس بیشتر هم استفاده شود بهتر است. و یا با تکنیک هایی مثل نورخطی در زیر لب پله ها این مهم را بهبود بخشید.
نورپردازی هتل – اتاق ها
در نورپردازی اتاق های هتل، نیاز به شدت نور و زمان روشنایی برای افراد گوناگون در زمان اقامت آنها تفاوت هایی دارد، بنابراین استفاده از تکنیک های مختلف نورپردازی در فضای اتاق های هتل امری ضروری است. به صورت کلی و بر اساس سبک رایج در نورپردازی اتاق ها، تکنیک مورد استفاده در اتاق های کوچک، نورپردازی موضعی است. قسمت ورودی اتاق، بالای میز توالت و آینه، کنار تخت، میز کار، بالای صندوق امانت همگی با نورهای موضعی روشن می شوند. فارغ از تکنیک یاد شده، کنترل خاموش و روشن شدن چراغ ها، حتما باید به صورت جداگانه و حداقل در دو قسمت(دم درب ورودی و کنار تخت) لحاظ شود. اما در اتاق های بزرگتر و لوکس ترِ هتل های مجلل که تحت عنوان سویت هم نام برده می شوند، از تکنیک نورپردازی عمومی هم برای روشنایی بخش هایی استفاده می شود. برای نور عمومی اتاق ها و بخش سرویس داخل آنها 150 لوکس نور کفایت می کند و برای قسمت هایی مثل میز آرایش و مشابه آن باید 500 لوکس نورفراهم شود.
اما پیرو نیاز مطرح شده در مورد شدت روشنایی، می توان از تجهیزاتی با قابلیت دیم شدن(Dimmable light) استفاده شود تا بتوان روشنایی را مدیریت کرد. رنگ نور اتاق ها باید از خانواده گرم انتخاب شود تا حس و حال صمیمت و آرامش را برای مسافران فراهم کند. همه انواع ادوات اعم از چراغ های توکار یا روکار، آویزها، نورهای خطی، چراغ های ایستاده، بسته به معماری فضا و تشخیص طراح می توانند در اتاق های اقامتگاه ها مورد استفاده قرار گیرند.
