نورپردازی نمای شیشه ای ساختمان
ساختمان های شیشه ای که در شب می درخشند، مهر تاییدی بر این موضوع هستند که، نورپردازی نمای شیشه ای تا چه حد می تواند در نمایش دنیای خارج از این بناها موثر باشد و ظاهر بیرونی ساختمان را از یک حجم فیزیکی خاموش، تبدیل به گویی درخشان و الهام بخش کند. حضور متریال شیشه در ساختار یک بنا، کمک می کند تا نور خورشید به داخل نفوذ کند. طلوع آفتاب در سحرگاه، محیطی سرشار از نشاط و سرزندگی ایجاد می کند. علاوه بر این، حضور نور خورشید باعث کاهش مصرف نور مصنوعی و در نتیجه صرفجویی در مصرف انرژی می شود. با بررسی تاریخچه حضور شیشه در معماری ساختمان، می توان نتیجه گرفت که شاید بخش زیادی از دلیل حضور شیشه در نما، برای این بوده است که نور خورشید به طور بهینه استفاده شود. بنابراین مصالح نما طوری استفاده شده اند که از مزایای حرارتی ناشی از حضور نور طبیعی بهره برده شود.
نکاتی در نورپردازی نمای شیشه ای
در نورپردازی نمای ساختمان ها با انواع متریال، باید نکاتی را بیش ازبقیه موارد مورد توجه قرار داد. در ابتدا گفتن این مورد ضروری است که منظور از ساختمان با نمای شیشه ای، به طراحی معماری گفته می شود که درصد زیادی از پوشش پوسته بیرونی (بیش از 60 درصد) از متریال شیشه باشد. این متریالی دارای خواص گوناگونی می باشند که باید در طراحی روشنایی آن، مورد توجه طراحان نورپرداز قرار گیرند. بازتاب، شفافیت و رنگ این متریال شاید جز مهمترین ویژگی هایی است که باید در روشن کردن به آنها توجه کرد. برای مثال جانمایی تجهیزات نورپردازی در نمای شیشه ای و با توجه به خاصیت بازتاب ممکن است برای رانندگان ایجاد خیرگی کند. بنابراین موقعیت مناسب و زاویه تابش باید کاملا حساب شده و با توجه به بازتابش انجام شود تا برای عابرین پیاده و سواره مزاحمت ایجاد نکند. مورد بعدی رنگ شیشه است.
این متریال با توجه به خاصیت رنگپذیری ممکن است به صورت تک رنگ یا چنیدین طیف رنگی در ساختار نمای ساختمان ظاهر شود. با توجه به این گفته طراحان نورپردازی باید با درنظر گرفتن تلفیق رنگ نور تجهیزات روشنایی با رنگ نما، اقدام به انتخاب رنگ نور چراغ ها کنند. گفتنی است که متریال شیشه به عنوان پوشش غالب در طراحی نما بیشتر برای بناهای تجاری و اداری مورد استفاده قرار می گیرد تا در شب که نورپردازی نما آغاز می شود، ورود نور به داخل ساختمان برای ساکنین ایجاد مزاحمت نکند.
روش های نوین در نورپردازی نما شیشه ای
در سبک های قدیمی تر معماری، نما بدون تغییر شخصی نورپردازی می شوند. تک تک عناصر با نور برجسته شده و سعی در تاکید بر روی عناصر عمودی و افقی در نما می شود. اما در سبک های جدید نما، نور می تواند به عناصر بیانی متفاوت و شخصیتی تازه در شب ببخشد. در حقیقت، عینیتِ خنثی نما در روز با یک تجربه احساسی در شب جایگزین می شود. استفاده از تکنولوژی های جدید مثل شیشه های هوشمند و روش های به روز نورپردازی مثل ویدئو مپینگ، نورپردازی دینامیک(Dynamics) و به کارگیری تنوع طیف رنگی و رنگ های تند، همگی روش هایی هستند که توجهات را جلب می کنند و فضایی متفاوت از شهر در شب ارائه می دهند.
اما همانطور که در بخش قبل تذکر داده شد، حجم نوری مضاعف می توند آلودگی نوری ایجاد کند. این موضوع را می توان با بررسی موقعیت مناسب بنا (Location) حل و فصل کرد. بدین معنی که نماهایی را برای روشنایی هایی با ویژگی های یاد شده انتخاب کرد که مثلا در میادین و نقاط غیر حساس باشند و همچنین دورنمایی مناسب دارند. یعنی که از فواصل دور قابل مشاهده هستند.
ویژگی های فنی نورپردازی در نمای شیشه ای
هدف از مطرح کردن این عنوان، بررسی و انتخاب بهترین نوع تجهیزات و ادوات و ویژگی هایی است که در روند نورپردازی نمای یک ساختمان، طراحان روشنایی باید آنها را مد نظر قرار دهند تا با توجه به مطالب گفته شده روشنایی منحصر به فرد و زیبا ایجاد کنند.
چراغ های مورد استفاده
در انتخاب نوع چراغ ها و تکنیک های نورپردازی برای نمای شیشه ای، عوامل گوناگونی تاثیر گذار هستند. نوع معماری یکی از این عوامل است. برای مثال بعضی از ساختمان های دارای بخش های سازه ای برای نصب شیشه ها هستند که از همین قسمت ها می توان برای نصب چراغ هم استفاده کرد.
نوع شیشه مورد استفاده در نما و موقعیت قرارگیری بنا در سایت پروژه(زمین)، از دیگر موارد موثر در انتخاب چراغ ها هستند. مثلا استفاده از شیشه های رفلکس در نما، می تواند برای طراح روشنایی نقطه قوت محسوب شود یا او را دچار چالش کند. همچنین برای بناهایی که به شکل شمالی هستند یعنی در قسمت جلویی، ساختمان زمینی مختص به خود دارد، می توان از نورپردازی از فواصل دورتر بهره برد. در راستای نکات گفته شده، تجهیزاتی مثل انواع ریسه ها، چراغ های دیواری یک یا چند طرفه، والواشرها، جت لایت ها و پروژکتور ها در نورپردازی نمای شیشه ای ساختمان ها مورد استفاده قرار می گیرند.
محل نصب
محل نصب چراغ ها همانطور که پیشتر هم اشاره شد، بستگی به ساختار معماری نمای بنا دارد. از سازه های نگهدارنده شیشه مثل اسپایدرها یا پروفیل هایی که این متریال را مهار کرده اند، می توان به عنوان موقعیت قرار گیری تجهیزات روشنایی بهره برد. نکته قابل توجه در این نوع بناها و مشابه بقیه نماها، دسترسی به محل نصب برای راه اندازی چراغ و یا تعمیر و تعویض احتمالی آن می باشد.
رنگ نور، زاویه تابش و شدت روشنایی
رنگ نور مورد استفاده در نماهای شیشه ای بستگی به رنگ شیشه به کارگرفته شده دارد. اگر در طراحی نما از شیشه های رنگی استفاده شده باشد، بهتر است از رنگ نورهای طبیعی یا سفید بهره برده شود که کمترین تغییر رنگ را در ظاهر نما ایجاد کنند. اما برای نمایی که از شیشه بی رنگ استفاده شده، می توان از انواع طیف رنگی نور چه به صورت تکی یا حتی چند رنگ استفاده شود. همچنین تکنیک نورپردازی پویا (Dynamic) و به صورت چند رنگ (RGB) بر روی نمای شیشه ای بی رنگ بسیار منحصر به فرد است.
زاویه تابش، کاملا بستگی به موقعیت و محل قرارگیری چراغ ها دارد. البته تمامی این موارد تحت تاثیر شناخت و تسلط بر ویژگی های محصولات روشنایی توسط طراحان و انتخاب آنها می باشد.
شدت روشنایی چراغ های مورد استفاده برای نورپردازی نمای شیشه ای هم بستگی به محل نصب، نوع چراغ و همچنین طرح انتخابی دارد. برای سطوح وسیع یا از فواصل دورتر، باید از تجهیزاتی با شدت روشنایی بیشتر و همچنین لنز های بسته تر بهره برد. علم و آگاهی طراحان نورپرداز از ویژگی های متریال شیشه و تجهیزات نوری موجود در بازار، می تواند نمای شیشه ای ساختمانی را به یک تصویر قابل توجه و زیبا تبدیل کند.
