نورپردازی تاکیدی چیست؟
اصطلاح نورپردازی تاکیدی می تواند در مفهوم خود دارای دامنه گسترده ای باشد و از فضایی به فضای دیگر متفاوت باشد. اما به صورت کلی به تکنیکی از انواع نورپردازی گفته می شود که به صورت بدیهی برای فضا روشنایی فراهم می کند اما، نقطه کانونی و اصلیِ لایه بندی روشنایی یک فضا محسوب نمی شود. همانطور که می دانیم سه تکنیک اصلی نورپردازی وجود دارد. نورپردازی عمومی یا محیطی (Ambient Light)، نورپردازی وظیفه ای یا موضعی (Task Light) و نورپردازی تاکیدی(Accent Light). البته در کنار این مجموعه، گاهی تکنیکی تحت عنوان نورپردازی دکوراتیو هم آورده می شود.
تعریف نورپردازی تاکیدی
این نوع نورپردازی فرصتی را فراهم می سازد که تمرکز دید ناظر معطوف یک قسمت مشخص از محیط شود، در حینی که معمولا این بخش، فضای اصلی نیست. نورپردازی تاکیدی امکان درک خوبی از فرم و ساختارِسطوح و احجام را فراهم می کند. سایه های شدید ایجاد کرده و بخش مورد تابش را به صورت محسوس از اطرافش جدا می کند. پیرو تعاریف گفته شده، از این تکنیک به عنوان برجسته سازی بافت و فرم هم می توان یاد کرد. برای مثال این شاخص سازی می تواند شامل یک المان دکوراتیو معماری مثل سر ستون، سر در ورودی، یک شی تزئینی مثل یک مجسمه، مبلمانی خاص مثل شومینه و یا حتی یک گیاه باشد.
کجا از نور تاکیدی استفاده کنیم؟
با توجه به مطالب یاد شده این تکنیک، چراغ های آن پرتو باریکی از نور را با شدت نسبتا زیاد به سمت قسمت مورد نظر هدایت می کنند. از نورپردازی تاکیدی به صورت گسترده و در انواع فضاها و کاربری ها می توان بهره برد. از طیف وسیع کاربرد آن می توان به روشن سازی یک تابلو بر روی دیوار یا یک مجسمه در منازل و گالری ها، روشنایی قفسه ها، رگال ها و مانکن های فروشگاهی و حتی مواردی مثل میزها و قسمت های خاص در رستوران ها و کافی شاپ ها اشاره کرد. نکته بسیار ضروری در استفاده از مفهموم نورپردازی تاکیدی این است که، به کارگیری نابه جا و زیاد از حد آن می تواند فضا را به هم ریخته و شلوغ جلوه دهد.
تجهیزات نورپردازی تاکیدی
پیرو بهره گیری گسترده از این تکنیک که پیشتر به پاره ای از آنها اشاره شد، طراحان و سازندگان، مبادرت به طراحی و تولید چراغ های گوناگونی برای این منظور کرده اند که بسته به نوع محیط، هدف روشنایی و مکان مورد استفاده چراغ، می توان محصول مورد نظر را برای روشنایی تاکیدی انتخاب کرد. انواعی از آنها عبارتند از :
- چراغ های ریلی (Track light) : یکی از پر استفاده ترین انواع محصولات برای نورپردازی تاکیدی می باشند که همانطور که از اسم آنها پیداست، قابلیت حرکت و جابجایی در ریل را دارند. خانواده این محصولات معمولا زاویه پذیر هستند و توان های گوناگون موجود می باشند. نسل جدیدتری از این دست ادوات تحت عنوان چراغ های مگنتی یا همان مولتی ترک هستند که از طریق اتصال آهن ربایی به ریل خود روشن شده و قابلیت جابجایی بسیار ساده ای دارند.
- چراغ های دانلایت (Downlight) : نورافکن های کوچکی هستند که در داخل سقف تعبیه می شوند و نور را به سمت پایین هدایت می کنند. برای تکنیک نورپردازی تاکیدی بهتر است از نوع فکی آن استفاده شود.
- چراغ های روکار (Mounted lighting) : این تجهیزات که روی سطح سقف نصب می شوند، می تواند از انواع تکنولوژی های روشنایی از قبیل led، cob یا smd باشند. این محصولات هم مشابه دانلایت ها برای روشنایی تاکیدی بهتر است زاویه پذیر باشند.
- چراغ های دیواری : این دسته به لحاظ شکل بدنه چراغ بسیار متنوع هستند. مثل انواعی که تحت اسم چراغ بالای تابلو نامیده می شوند و یا چراغ هایی با بدنه استوانه یا مکعب شکل.
- چراغ های آویز(Pendant light) : این نوع نصب از محصولات زمانی که در تکنیک نورپردازی تاکیدی مورد استفاده قرار می گیرند، حتما و حتما باید قابلیت تنظیم ارتفاع داشته باشند.
- چراغ های رومیزی و ایستاده : از این سری تجهیزات هم می توان به انواع چراغ هایی با ارتفاع پایه های گوناگون اشاره کرد که با توجه به محل استفاده متفاوت می باشند.
نکته بسیار مهم در ساختار این چراغ ها این است که با توجه به نوع کاربردی که دارند باید پخش نور بسته تری نسبت به سایر تجهیزات داشته باشند. همچنین قابلیت تنظیم ارتفاع و زاویه در چراغ و برای این نوع از کاربری، می تواند به عنوان ارزش افزوده به حساب بیاید. بدیهی است که طراحان در استفاده از این انواع این محصولات باید به سایر پارامترهای فنی نورپردازی و با توجه به هدف و محل استفاده توجه ویژه داشته باشند. رنگ نور، شاخص نمود رنگ، شار نوری و درجه حفاظت چراغ در این تکینک در موارد گوناگون، کاملا متفاوت است. مثلا برای تاکید بر زیبایی یک تک درخت در محوطه باز، چراغ انتخابی حتما باید دارای درجه حفاظت بالا (IP) باشد تا در برابر عوامل محیطی مثل باران مقاومت نماید. یا چراغ ریلی که برای فروشگاه پوشاک مورد استفاده قرار می گیرد، باید شاخص نمود رنگ بالایی داشته باشد تا رنگ لباس ها را بهتر نمایش دهد.
