تاثیر نورپردازی در طراحی داخلی
در روند طراحی معماری داخلی یک فضا، پارامتر ها و عوامل گوناگونی تاثیرگذار هستند. بدون شک، نور یکی از عناصر ضروری درطراحی داخلی است. گاهی تاثیر نورپردازی در معماری داخلی نادیده گرفته می شود یا اهمیت چندانی به آن داده نمی شود. اما طراحی روشنایی یکی از موثرترین روش هایی است که می تواند طراحی فضاها را متحول کند. فرانک لود رایت می گوید: حضور نور، می تواند ساختمان ها را بیشتر زیبا جلوه دهد و همچنین می تواند فضاها را راحتر و کاربردی تر کند.
نور بر خلق و خو تاثیر می گذارد. فرم ها، رنگ ها و بافت ها را متفاوت جلوه می دهد. نورپردازی در فضاهای داخلی زیبایی شناسی را تقویت می کند و درک مخاطب را از فضا تغییر می دهد. طراحی نور و کیفیت آن می تواند بر تصمیم گیری انسان تاثیرگذار باشد برای مثال، فروشگاه ها با طراحی نورپردازی موثر می توانند مشتریانی که حتی قصد خرید نداشته باشند را برای خرید ترغیب کنند.
استفاده از نور طبیعی با استفاده از پنجره ها و سایر بازشو ها در زمان روز و استفاده از منابع مصنوعی نور در نبود خورشید، به روش های گوناگون و در راستای مطالب و مثال های گفته شده می تواند جلوه ای منحصر به فرد برای فضاها ایجاد کنند. عناصر نورپردازی مثل شدت نور، رنگ نور، زاویه پخش، نوع تجهیزات و … همگی در کنار یکدیگر و در کنار سایر اجزای فضا (اجزای معماری) در بهینه شدن کیفیت طراحی داخلی تاثیری شگرف دارد. همانطور که پیش تر گفته شد، حضور نور باعث می شود درک ما از محیط پیرامونمان تغییر کند. اما چگونه؟!
تحول فضا ها با نور
- ابعاد
با آگاهی از تاثیر تکنیک های نورپردازی بر روی اجزا و ویژگی های معماری، می توان ابعاد فضاها را از آنچه که هستند بزرگتر جلوه داد. مثلا به کارگیری منابع با حجم نوری بیشتر و همچنین انتخاب رنگ نور مناسب با توجه به رنگ سطوح و مبلمان، فضا را دل باز تر و جادار تر جلوه داد. البته محل نصب چراغ ها هم در نمایش بزرگتر فضاها بی تاثیر نیست. مثلا نصب چراغ به صورت دفنی در روی زمین، چراغ دیواری و همچنین چراغ های ایستاده ارتفاع دیوار را بلند تر از آنچه هست نشان می دهد.
- حس و حال
ویژگی های گوناگون منابع نوری مانند رنگ نور، زاویه تابش و شدت روشنایی می توانند جو یک فضا را تغییر دهند. این پارامترها از سوی طراحان روشنایی متناسب با عملکرد فضا انتخاب می شوند. مثلا استفاده از رنگ نور سفید(Cool White) دراتاق های اداری باعث افزایش بهره وری می شود در حالیکه برای فضای اتاق خواب یا نشیمن استفاده از رنگ نور گرم (Warm White) پیشنهاد می شود تا فضایی دنج و راحت ایجاد کنند.
- برجسته سازی و سایه ها
مفهوم سایه ها و بازتاب هایی که در اثر نورپردازی در فضاها ایجاد می شوند، بر اجزای معماری مورد استفاده و نحوه درک آنها تاثیر مستقیم دارند. باید دقت شود که این پارامتر ها و تاثیرات آنها تغییری در حس فضا ایجاد نکند. یکی از مهمترین مواردی که در محل سایه ها تاثیرگذار است، محل نصب تجهیزات و زاویه پخش نور آنهاست. همچنین با شناخت ویژگی های فنی چراغ ها، می توان برای برجسته سازی و تاکید بر عناصر معماری مورد نظر معماری فضا بهره برد.
یشنهادهای تاثیرگذار
در راستای پیاده سازی تغییر و تحولات گفته شده در فضاهای داخلی با نورپردازی، روش ها و تکنیک های متعددی پیشنهاد می شوند.
- تلفیق روش های گوناگون نورپردازی
در فضاهای گوناگون و با کاربری های متفاوت پیشنهاد می شود که همزمان هم از روش نورپردازی های تزئینی و هم از نورپردازی های کاربردی استفاده شود. منظور از روش تزئینی، استفاده از تجهیزات نوری است که در کنار ایجاد روشنایی، به لحاظ فرمی دارای بیان دکوراتیو قدرتمندی است و در کنار سایر المان های معماری فضا، کیفیت زیبایی شناسی را بهبود می بخشند. مثل نورهای آویز یا دیواری. اما در مقابل، روش و تجهیزاتی در نورپردازی وجود دارند که صرفا عملکرد روشنایی دارند، مثلا منابع نوری که به صورت مخفی در نازک کاری ها نصب می شوند.
- استفاده همزمان از تکنیک های نورپردازی
همانطور که می دانیم در نورپردازی 3 تکنیک اصلی وجود دارد. نورپردازی عمومی، نورپردازی موضعی و نورپردازی تاکیدی. هر کدام از این موارد دارای عملکرد منحصر به فردی هستند. اگر طراحان روشنایی بتوانند به صورت هوشمندانه و همزمان این تکنیک ها را برای نورپردازی هر فضایی استفاده کنند، تاثیرات شگرفی ایجاد می شود.
- به کارگیری به جا از ویژگی های نور
تجهیزات نوری دارای تنوع زیادی در تکنولوژی ساخت خود هستند. استفاده درست از این فن آوری ها توسط طراحان می تواند کیفیت روند نورپردازی فضا را بهتر و بهتر کند. مثلا اینکه با توجه به نوع کاربری، از پنل های COB برای سقف هایی با ارتفاع بلند بهره برده شود، یا اینکه برای نور تزئینی در کنج یک اتاق از لامپ های فیلامنتی استفاده شود.
لامپ ها دارای یک ویژگی به اسم شاخص نمود رنگ (CRI) هستند، این شاخصه کیفیت نور منبع را نشان می دهد و عدد آن هرچه بالاتر باشد، رنگ اجسام در زیر این نور به واقعیت خود نزدیک تر هستند. استفاده صحیح از چراغ هایی که دارای CRI بالا هستند برای هر کاربری لازم نیست، مثل اتاق نشیمن، و برای بعضی از فضاها مثل فروشگاه فرش از هر پارامتر دیگر واجب تر. در نهایت یادآوری می شود که استفاده از مجموعه ای از مطالبی که گفته شد توسط طراحان خبره نورپردازی می تواند در زیباتر جلوه دادن فضاهای داخلی و بالا بردن کارایی آنها تاثیر مستقیم بگذارد.
