ترفندهای نورپردازی فضای داخلی
نورپردازی و طراحی روشنایی یکی از مهمترین بخش های فرآیند معماری داخلی و دکوراسیون است؛ روندی علمی و خلاقانه که می تواند باعث بهتر دیده شدن ایده های طراحی معماری شود یا در راستای از بین رفتن آنها عمل کند. به طور مثال از تاثیرات روشنایی مناسب می توان به ایجاد حس بزرگتر و دلباز تر کردن فضاها یا بالعکس دنج تر جلوه دادن عرصه ها اشاره کرد؛ با نور می توان قسمتی را برجسته تر کرد یا نقاط ضعف معماری را تعدیل کرد، طراحان می توانند از روش های متفاوت و با توجه به نیاز کاربری فضا، این اتفاق ها را رقم بزنند. در ادامه نکته هایی جهت نورپردازی فضا داخلی پیشنهاد می شود:
استفاده از چندین منبع در نورپردازی
در گذشته معمولا با استفاده از یک چراغ سقفی واحد و در مرکز اتاق فضاهای داخلی را روشن می کردند، اما این نوع نورپردازی پخش نور مناسبی ندارد و سایه هایی در گوشه ها ایجاد می کند و باعث می شود فضا ها کوچک تر ازآنچه هستند به نظر برسد و همچنین خستگی چشم ایجاد شود. پیشنهاد می شود به جای استفاده از یک چراغ سقفی منفرد، همان مقدار شار نوری را با چندین منبع نور و در قسمت های مختلف فضای اتاق فراهم کنید؛ این موضوع باعث می شود پخش نوری بهتری انجام گیرد.اگرچه هر کاربری، پارامترهای نورپردازی متفاوتی می طلبد، اما در اکثر کاربری ها طراحان می توانند از چندین منبع نوری در قسمت های مختلف فضا به صورت همزمان بهره ببرند.
چراغ های گوشه درنورپردازی
به صورت کلی نور کم باعث می شود که فضاها کوچکتر دیده شود، درحالی که روشنایی کافی باعث بزرگتر دیده شدن عرصه ها می شود. وقتی گوشه ها در سایه قرار می گیرند، فضای اتاق منقبض می شود. قراردادن چراغ ها در گوشه ها، با هر نوع روش نصب، ابعاد و محدودی اتاق را نمایش می دهند و باعث می شوند ابعاد واقعی اتاق دیده شود.
استفاده از تکنیک های نورپردازی به صورت همزمان
منبع نوری در گوشه و چراغ های سقفی مرکزی معمولاً در گروه “نورپردازی عمومی” قرار می گیرند که فضا را به خوبی روشن نگه می دارد و یک دید کلی از اتاق می دهند، ولی در روشنایی مدرن پیشنهاد می شود طراحان به طور معمول از دو نوع تکنیک نوری یا حتی سه گونه نورپردازی همزمان (لایه بندی در نورپردازی) استفاده کنند: نور عمومی، نور موضعی و نور تاکیدی. در کنار روشنایی عمومی، نورپردازی موضعی به کاربران این امکان را می دهد مکان های خاص مورد علاقه خود مانند میز کار یا میز جلو تلویزیون را بهتر ببینند و با نور تاکیدی، تابلو و مجسمه ها را شاخص نمایش دهند.
استفاده از چراغ های توکار
استفاده بیشتر از چراغ های توکار از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند چون به معنی واقعی فضا را بزرگتر می کنند، این چراغ ها با نصب داخل دیوار یا سقف فضایی اشغال نمی کنند، بنابراین برای اتاقهایی با سقف کوتاه یا فضاهای کوچک بسیار مفید هستند، زیرا چراغ های آویز یا وسایل سقفی روکار باعث می شوند هم به صورت فیزیکی و هم به لحاظ بصری بعد عمودی کوچکتر شود.
نورپردازی دیوارها
نورپردازی دیوارها به معنای هدایت نور روی سطح دیوار در راستای عمودی یا افقی اتاق است، با روشن کردن دیوارها مرزهای فضا گسترش می یابد، همچنین می توان برای هدایت نگاه به سمت برخی جنبه های مثبت طراحی مانند آثار هنری یا سایر ویژگی های معماری از روشن کردن دیواراستفاده کرد؛ مثلا نورپردازی دیوار از سمت پایین به بالا در فضاهایی که ارتفاع سقف کوتاه است می تواند تا حدی این موضوع را تعدیل کند یا با روشن کردن دیوارهای فرورفته در فضا می توان شکست های معماری را حذف کرده و فضا را یکپارچه تر جلوه دهد و همچنین برای عمق نمایی (ایجاد پرسپکتیو) از نورپردازی دیوارها استفاده کرد.
سقف بلند با چراغ های آویز
درنورپردازی عرصه هایی که دارای ارتفاع بلند سقف هستند، استفاده از چراغ های آویز نگاه را به سمت بالا جلب می کنند و باعث می شود کاربران متوجه سقف های بلند شوند، روشنایی آویز در کنار قفسه های بلند و چراغ های دیواری (با پرتاب نور به سمت بالا)، تأکید بر عمودی بودن را نمایش داده و نتیجه فضا بلندتر احساس شود.
از تکنیک Uplighting و Backlighting در نورپردازی استفاده کنید
آباژورها یا چراغ های ایستاده در نورپردازی فضاها با روشنایی رو به بالا (Uplight) همانند تجهیزاتی که بالاتر اشاره شد کمک می کند بعد عمودی تشدید شود. روشنایی Backlight (پس زمینه) که شامل افزودن چراغ در پشت بعضی از وسایل مثل مبلمان است، توهم عمق ایجاد می کند و باعث می شود یک فضا نه تنها بزرگتر، بلکه با طراحی جذاب تری احساس شود؛ استفاده از این تکنیک برای فضاهایی با کاربری مثل کافی شاپ یا رستوران می تواند بسیار منحصر به فرد جلوه کند.
چراغ های ریلی
استفاده از چراغ های ریلی در نورپردازی مدرن درکاربری های گوناگون شدت گرفته و حتی در فضاهای مسکونی هم به وفور استفاده می شود؛ شکل های امروزی آن دارای طراحی فرمی جذابی هستند با اندازه نه چندان بزرگ که هم باعث صرفه جویی درابعاد فضا می شوند و هم می توانند در کنار سایر المان های دکوراتیو به جذابیت بصری فضا کمک کنند؛ قابلیت تغییر زاویه دارند واین امکان را می دهند هرچندبار که مورد نیاز است زوایه تابش نور را تغییر دهیم؛ از مدل های با زاویه تابش بازتر این نوع روشنایی برای نورپردازی موضوعی و از زاویه ی بسته تر آن برای نورپردازی تاکیدی استفاده می شود.
گسترش نوربا سطوح بازتابنده
بازتابیدن نور توسط آینه یا هر سطح دیگری که این قابلیت را داراست یک روش شناخته شده برای بزرگتر کردن اتاق است، زیرا فضای قابل مشاهده را بزرگتر جلوه می دهد؛ این سطوح روشنایی را تشدید می کنند و در نتیجه سایه ها را کاهش می دهند. ابعاد و جنسیت این سطوح در میزان بازتاب تاثیر مستقیم دارد، در ضمن از بازتاباندن نور و استفاده از سطوح برای این موضوع در نورپردازی از تکنیک های مدرن و بسیار جذاب در فضاها و معماری جدید است.
توجه به ویژگی های فیزیکی نور
نوع کاربری فضا، مبلمان و اجزای معماری همگی پارامترهایی هستند که در انتخاب ادوات نورپردازی و ویژگی های آنها تاثیر مستقیم دارند؛ در فضاهایی که دیده شدن مبلمان یا اجزای معماری الویت است، باید از تجهیزاتی استفاده شود که نور یا شکل و فرم آنها جلب توجه نکند و برعکس در بعضی از موارد می توان از خود تجهیزات روشنایی برای تقویت زیبایی دکوراسیون ,استفاده کرد.
استفاده از این راهکارها و همچنین موارد مشابه کمک خواهند کرد نورپردازی عرصه ها با هرکاربری جذاب تر دیده شوند اما قابل ذکر است که هیچ گاه نباید کاربری فضا و اصول ارگونومی روشنایی را فدای زیبایی کرد.
