تاریخچه استفاده از چراغ های دیواری در معماری

سیر تحولی چراغ دیواری

چراغ دیواری یکی از عناصر مهم و اساسی در معماری، دکوراسیون و دیزاین در عصر حاضر نور و روشنایی است. و روش ها و ابزاری که برای نور پردازی استفاده می شوند. انواع چراغ دیواری به عنوان ابزاری برای نور پردازی دارای تاریخچه طولانی است که با تکامل فن آوری و تغییر سبک های معماری پیوند خورده است که در این مقاله به بررسی چراغ های دیواری از دوران باستان تا دوران معاصر می پردازیم.

طراحی روشنایی و نور پردازی در معماری و دیزاین به دنبال ادغام سیستم های روشنایی است . تا ویژگی های فنی و بصری نور را در یک ساختمان بهینه کند. پیشرفت های علمی در تاثیر نور بر خلق و خوی، سلامت و ارگونومی ساختمان ها باعث شده است که ادغام روشنایی معماری در فضاهای داخلی و خارجی پیشرفت کند.

فانوس های دیواری ابتدایی که اولین چراغ های دیواری بودند در دوران باستان

در دوران باستان به دلیل نبود امکانات نور پردازی و روشنایی، از آتش برای تامین نور مورد نیاز استفاده می کردند. باگذشت زمان و پیشرفته بشر در ساخت ابزار روشنایی و نور پردازی از سنگ و فلز استفاده شد برای ساخت اولین چراغ های دیواری که به شکل فانوس یا مشعل ساخته می شدند و به دیوار قلعه ها نصب می شدند.

یکی از اولین نمونه‌های نورپردازی معماری در مصر باستان قابل مشاهده است. شمع‌ها و چراغ‌های پیه سوز در معابد مذهبی و مقبره‌های شاهی معمول بودند، جایی که نور مرتعش، یک ادوار جادویی و فراگیر ایجاد می‌کرد.

  به مرور زمان این مشعل ها و فانوس ها به معابد و خانه های اشراف زاده ها راه پیدا کردن و استفاده از چراغ دیواری گسترده تر شد. برای روشن نگهداشتن فانوس ها مدت زمان طولانی از روغن یا چربی حیوانات به عنوان سوخت استفاده می شد و این فانوس ها و مشعل ها یا به عبارت دیگر اولین چراغ های دیواری تولید شده در دوران باستان علاوه بر تامین نور مورد نیاز جنبه ی تزئینی هم داشتند.

این چراغ های دیواری در بعضی کشورها علاوه بر تامین نور و تزئین و زیبایی نمادی خاص بودند و معنا و مفهومی ویژه و خاص داشتند، برای مثال در روم و مصر باستان مشعل های دیواری نمادی از قدرت و ثروت بودند.

طرح هایی که برای این چراغ های دیواری در نظر گرفته می شد ساده اما کاربردی بودند و گاهی این چراغ های دیواری توسط هنرمندان با حکاکی هایی زیبا تزئین می شدند که در کنار سادگی که این چراغ ها داشتند جلوه ای خاص و زیبا به آن ها می بخشیدند.

انواع چراغ دیواری در قرون وسطا

در قرون وسطا چراغ های دیواری در شکل و شمایل مشعل و نگهدارنده شمع بوند که مانند دوره باستان بر روی دیوار قلعه ها و کلیسا و خانه های اشراف نصب و استفاده می شدند.

چراغ هایی که در قرون وسطا ساخته می شدند بیشتر از جنس فلزاتی مانند آهن بودند و طراحی چراغ های دیواری قرون وسطا تحت تاثیر سبک های گوتیک و رومانسک بود.

چراغ های دیواری که در کلیسا ها در قرون وسطا استفاده می شدند نقش نمادین داشتن و از این چراغ ها برای روشنایی محراب ها و صومعه ها استفاده می کردند. این چراغ به دلیل اینکه نقش نمادین داشتند و در کلیسا ها استفاده می شدند دارای طراحی های مذهبی و پیچیده بودند مانند نقش صلیب و یا فرشتگان.

انواع چراغ دیواری در دوره رنسانس

اما هنر دوران رنسانس، در این دوره هنر از جذابیت و ارزش ویژه ای برخوردار شد و درواقع تحولی در هنر به وجود آمد و دیگر چراغ های دیواری دوره رنسانس تنها یک چراغ دیواری نبود بلکه تبدیل شدند به یک اثر هنری زیبا و جذاب و کاربردی.

چراغ های دیواری در دوره رنسانس تحت تاثیر زیبایی شناسی این دوران قرار گرفتند و هنرمندان در ساخت این چراغ ها از فلزات گرانبهایی چون برنج و برنز استفاده کردند و برای تزئین و شکیل کردن چراغ ها از طرح هایی مانند گل یا نقش ها اسطوره ای استفاده کردند. ویژگی برجسته، جذاب و در عین حال خاصی که چراغ های دیواری دوره رنسانس داشتند استفاده از شیشه های رنگی در همجواری قالب فلزی بود که ترکیب شیشه و فلز سبکی جدید و نو بود که این ترکیب خلاقانه چراغ دیواری را به اثر هنری زیبا و چشم نواز تبدیل کرد.

چراغ دیواری در قرن 18 و 19 (انقلاب صنعتی)

در قرن 18 و 19 میلادی و با انقلاب صنعتی چراغ های گاز سوز جایگزین شمع، مشعل، فانوس و آتش شدند. انقلاب صنعتی باعث شد در صنعت روشنایی پیشرفت و تحولی به وجود بیاید و این پیشرفت فناوری، امکان نور پردازی با ابزار بهتر و پیشرفته تر را فراهم کرد.

استفاده از چراغ های دیواری گاز سوز به سرعت رایج شد. به راحتی افراد از این نوع چراغ های دیواری در منازل و شهرها و امکن عمومی، سالن های تئاتر و خیابان ها استفاده می کردند.

در این دوران یعنی در زمان انقلاب صنعتی برای سبک های مختلف معماری مانند نئوکلاسیک و ویکتوریایی طرح های متنوعی ارائه شد. چراغ های دیواری در این دوران با شیشه های مات یا طرح دار ساخته می شدند که نور را به شکلی زیبا پخش می کردند.

چراغ دیواری قرن 20، ظهور برق

در اواخر قرن 19 برق اختراع شد و سیستم های روشنایی به کلی دچار تغییر و تحول شدند و سیستم های نور پردازی گذشته مانند چراغ های گاز سوز خیلی کم و فقط در مواردی مورد استفاده قرار می گرفتند. از قرن 20 چراغ های برقی جایگزین چراغ های گاز سوز شدند این تغییر انقلابی در طراحی چراغ های دیواری ایجاد کرد.

چراغ های دیواری در این زمان هم از نظر طرح، شکل هندسی و سیستم های داخلی تغییرات زیادی کردند و امکانات جدیدی برای شکل دهی به نور و طراحی محصولات فراهم شد.

انواع چراغ دیواری در سبک های معماری آرت دکو و مدرن توسط طراحان به صورت کاملا ساده و هندسی طراحی شدن که در کنار سادگی که داشتند. بسیار شکیل و چشم نواز بودند. چراغ های دیواری در قرن 20 به عنوان وسیله ای برای تزئین، دیزاین و دکوراسیون محیط در کنار نور پردازی استفاده می شدند.

چراغ دیواری دوران معاصر

در دوران معاصر انواع چراغ دیواری تبدیل شدند به یکی از اصلی ترین عناصر معماری و دیزاین و یکی از اصلی ترین ابزارهای نور پردازی هستند. چراغ های دیواری در عصر حاضر با استفاده از فناوری LED و سیستم های هوشمند طراحی و تولید می شوند.

امروزه چراغ های دیواری در سبک ها و مدل های مختلف تولید می شوند، از سبک های مینیمال و صنعتی گرفته تا لوکس و کلاسیک و دارای قابلیت هایی هستند که این قابلیت ها استفاده از چراغ های دیواری را، به امری آسان تبدیل می کند.

قابلیت چراغ های دیواری عبارت اند از، تغییر رنگ، تنظیم شدت نور و کنترل از راه دور، قابلیت چراغ های دیواری بسیار زیاد هستند که در اینجا به چند نمونه به عنوان مثال پرداختیم.

در دوران معاصر طراحی چراغ های دیواری بسیار خلاقانه است و طراحان و تولید کنندگان چراغ های دیواری از مواد و متریال جدیدی نسبت به گذشته استفاده می کنند از موادی مانند پلاستیک های بازیافتی، آلومینیوم، چوب و …… برای تولید این نوع چراغ ها استفاده می کنند.

در عصر حاضر چراغ های دیواری توسط طراحان به این منظور طراحی می شوند که فضای گرم و دلنشین در خانه، هتل و حتی فضاهای عمومی ایجاد کند.

سخن پایانی

چراغ های دیواری از دوران باستان تا به امروز بالا و پایین های بسیاری را دیدن و مسیر پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته اند. تا به چراغ های امروزی با ظاهری شکیل، جذاب با کارایی ها و سیستم های هوشمند امروزی تبدیل شده اند. چراغ های دیواری در دوران باستان صرفا برای تامین نور مورد نیاز بشر استفاده می شده. اما با گذر زمان به عنصری جدا ناپذیر از نورپردازی و معماری داخلی تبدیل شده اند. ترکیب هنر، فن آوری و کاربرد در چراغ های دیواری، آن ها را به یکی از مهم ترین ابزارهای روشنایی در معماری مدرن تبدیل کرده است.