فتوسل چیست و کاربردهای آن
فتوسل (Photocell) یک حسگر نوری است که به تغییرات شدت نور حساسیت نشان می‌دهد و از تجهیزات پرکاربرد در سیستم‌های روشنایی محسوب می‌شود. با استفاده از انواع فتوسل می‌توان مدارهای الکتریکی را به صورت خودکار کنترل کرد. و از این طریق، روشن و خاموش کردن تجهیزات مختلف مانند لامپ‌ها را بر اساس میزان نور محیط انجام داد. فتوسل یکی از کالاهای پرمصرف برقی است که مزایای فراوانی در مدیریت مصرف انرژی و بهینه‌سازی سیستم‌های روشنایی دارد. در ادامه به بررسی عملکرد، انواع و کاربردهای این تجهیز می‌پردازیم.
عملکرد و انواع فتوسل
فتوسل از موادی ساخته شده که وقتی نور به آن می‌تابد، مقاومتش تغییر می‌کند. این تغییر باعث تولید ولتاژ یا جریان الکتریکی می‌شود که می‌تواند یک رله را برای قطع یا وصل کردن مدار به کار بیندازد. انواع مختلفی از فتوسل‌ها وجود دارد که هرکدام برای کاربرد خاصی طراحی شده‌اند. این‌ها چند نمونه از پرکاربردترین فتوسل‌ها هستند :
نوری یا معمولی : این فتوسل ها در چراغ های برق بدون دخالت یا کنترل هنگام روز در حالت on و در شب در حالت off قرار می گیرند. این نوع فتوسل‌ها معمولاً در چراغ‌های خیابانی استفاده می‌شوند. آنها وقتی نور محیط کم می‌شود، لامپ‌ها را روشن می‌کنند و وقتی نور زیاد می‌شود، لامپ‌ها را خاموش می‌کنند.
نجومی : این فتوسل‌ها بر اساس زمان طلوع و غروب خورشید تنظیم می‌شوند و به صورت خودکار عمل می‌کنند. آنها بیشتر در تابلوهای برق استفاده می‌شوند و نیازی به تنظیم دستی ندارند.
چهار سیمی : این فتوسل نیز سازوکار یکسانی با انواع نوری دارد. و تنها تفاوت آن با فتوسل های نوری، برخورداری از یک خروجی بیشتر برای دستگاه های امنیتی می باشد.
لیزری : این نوع از فتوسل ها دارای یک منبع نور لیزری هستند که با تابش روی نقطه ای خاص از دستگاه، دستورات مشخصی را صادر می کند. فتوسل های لیزری در دستگاه ها و تجهیزات نظامی که نیاز به امنیت و دقت بالایی دارند استفاده می شوند.
ساعتی : فتوسل ساعتی در کنار بررسی روشن و خاموش شدن سیستم روشنایی مد نظر، به منظور کنترل جریان الکتریکی، هر وسیله ای که می بایست روشن و خاموش شود مثل دستگاه هایی که در کارخانه ها، شرکت ها و مراکز بزرگ استفاده می شوند کاربرد دارد. فتوسل ساعتی دارای دوره های مختلف یک روزه، یک هفته و یک ماهه است. و مشتریان می توانند با توجه به نیاز خود از هرکدام بهره ببرند.
تایم دار : انواع فتوسل های تایم دار همانطور که از نام آن ها بر می آید، کاملا متناسب با نیاز های شخصی مصرف کننده می توانند تنظیم شوند. حتی بدون توجه به مقدار نوری که در فضا وجود دارد.
چهار کاربرد اصلی فتوسل
همانطور که پیشتر بیان شد، فتوسل از تجهیزات پرکاربرد در سیستم های روشنایی به حساب می آید که در موقعیت های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. در ادامه 4 کاربرد اصلی این تجهیز را یادآور خواهیم شد :
فتوسل در سیستم‌های روشنایی خودکار
یکی از اصلی‌ترین کاربردهای فتوسل‌ها کنترل خودکار روشنایی است. فتوسل‌ها به طور گسترده در محیط‌هایی مانند خانه‌ها، راهروها، خیابان‌ها، باغ‌ها و … استفاده می‌شوند تا با کاهش نور محیط، لامپ‌ها را به صورت خودکار روشن کرده و با افزایش نور، آنها را خاموش کنند. این امر می‌تواند به کاهش مصرف برق و هزینه‌های مرتبط کمک کند.
انواع فتوسل در سیستم‌های امنیتی
فتوسل‌ها می‌توانند در سیستم‌های تشخیص حرکت و نورپردازی امنیتی به کار روند، به طوری که در صورت کاهش نور یا تغییرات نوری غیرعادی، سیستم‌های هشدار یا دوربین‌ها فعال شوند.
انواع فتوسل در لنز دوربین‌های عکاسی
سنسورهای نوری در دوربین‌های عکاسی به کار می‌روند تا میزان نور محیط را اندازه‌گیری کنند و تنظیمات مناسب برای عکاسی را به صورت خودکار اعمال کنند. این سنسورها به بهبود کیفیت نهایی تصاویر کمک می‌کنند.
فتوسل در تجهیزات صنعتی و تابلوهای برق
در برخی از تجهیزات صنعتی و تابلوهای برق، فتوسل‌ها برای کنترل خودکار روشنایی و دیگر فرآیندها به کار می‌روند. این کاربردها می‌توانند به بهینه‌سازی مصرف انرژی در کارخانه‌ها و مراکز بزرگ کمک کنند.
